Szanowni Państwo. 

Ten artykuł stanowi krótki przewodnik, dający ogólny przegląd kolejnych etapów budowy tarasu i pokazujący, jakie decyzje będziemy musieli podjąć i na co zwrócić uwagę. W żadnym wypadku nie zastępuje instrukcji obsługi czy podręcznika.  Jeśli Państwo nie mają kwalifikacji do samodzielnego wykonania robót budowlanych, stanowczo sugerujemy zlecenie ich wyspecjalizowanej firmie, co pozwoli uniknąć wypadku lub błędów wykonawczych.  

W 10 krokach opisujemy, jak wykonuje się drewniany taras na gruncie. Jakie materiały i narzędzia będą nam potrzebne? Co musimy zrobić i od czego zacząć?

Przy podejmowaniu decyzji o budowie tarasu powinno się uwzględnić:

• usytuowanie i wielkość działki,
• nasłonecznienie, w tym kierunki świata i roślinność na działce,
• tryb życia rodziny,
• styl ogrodu,
• osobiste preferencje.

Na pewno miło, gdy widok z tarasu rozciąga się na piękny ogród, co niesamowicie odpręża i relaksuje. Co do nasłonecznienia – decydują tu osobiste preferencje. Sugerujemy jednak, aby wziąć pod uwagę, że nawet posadzone niedawno, niewysokie rośliny z czasem urosną i mogą zmienić warunki nasłonecznienia.

Taras zazwyczaj lokalizuje się na gruncie przy bryle budynku albo jako jego część, jednak współczesne projekty zawierają też propozycje umiejscowienia tarasu na poziomie piętra czy też poddasza z wykorzystaniem powierzchni nad garażem.

Krok 1. Jak wybrać materiał na taras z drewna? 

Pierwszym krokiem w kierunku samodzielnej budowy tarasu jest wybór odpowiedniego materiału.  Jakie deski na taras najlepiej wybrać? 

Dopasowując typ drewna, należy wziąć pod uwagę:

• wytrzymałość desek – mowa zarówno o odporności na uszkodzenia mechaniczne, jak i klasę ścieralności;
• trwałość – najtrwalsze są gatunki egzotyczne;
• odporność na działanie czynników atmosferycznych – głównie śniegu i deszczu, ale także promieni słonecznych;
• późniejszą pielęgnację – różne gatunki drewna wymagają impregnacji w różnych odstępach czasowych;

Najczęściej wykorzystywane są deski tarasowe sosnowe lub świerkowe, chętnie wybierany jest również modrzew syberyjski.

Deski z europejskich gatunków drewna najczęściej wykonywane są z drzew iglastych, takich jak sosna, daglezja, modrzew europejski lub świerk. Są najtańsze, ale niekoniecznie najbardziej trwałe. Jeśli decydują się Państwo na te gatunki, sugerujemy drewno fabrycznie impregnowane, najlepiej ciśnieniowo. Musimy też mieć świadomość, że i to nie zwolni  nas od okresowej pielęgnacji drewna (olejowania), ale to tak naprawdę dotyczy każdego gatunku drewna. Taras z desek sosnowych ładnie się prezentuje, jest stosunkowo niedrogi oraz łatwy w impregnacji. Może mieć wygląd nieco rustykalny, dobrze wygląda też przy domu w stylu skandynawskim.

Innym chętnie wybieranym drewnem na taras jest modrzew syberyjski, nieco droższy, ale znacznie bardziej odporny. Deski z tego drewna posłużą nam wiele lat.  To drewno ma jednolitą strukturę i wygląda elegancko, dzięki temu dobrze komponuje się z nowoczesną zabudową

Taras z drewna egzotycznego (głównie z gatunków azjatyckich) będzie najdroższy, ale też najtwardszy i najbardziej wytrzymały. Wykazuje się dużo większą odpornością na działanie szkodników oraz warunków atmosferycznych. Azjatyckie drewno mniej się ściera oraz odbarwia pod wpływem promieni słońca. Dodatkowym atutem są piękne głębokie kolory. Wśród gatunków egzotycznych króluje bangkirai.

Kupując deski na taras, należy zastanowić się, czy bardziej odpowiada wariant ryflowany, czyli wzdłużnie żłobiony za pomocą frezarki, czy gładki. W pierwszym przypadku woda będzie lepiej spływać z powierzchni, co sprawi, że podłoga stanie się bardziej stabilna i bezpieczna. Deski gładkie łatwiej utrzymać w czystości, jednak po zmoknięciu będą śliskie.

Krok 2. Narzędzia.

Samodzielna budowa tarasu drewnianego wymaga pewnych umiejętności oraz potrzebne będą narzędzia do obróbki drewna:

• pilarka tarczowa do przycinania desek, a do cięcia belek o większym przekroju przyda się piła łańcuchowa albo ręczna
• do mocowania elementów drewnianych – wiertarka z wiertłami do drewna, zaś w przypadku montowania do elementów betonowych – młotowiertarkę z odpowiednimi wiertłami
• do przytwierdzania desek na specjalne wkręty potrzebne będzie wiertło dwustopniowe z ogranicznikiem głębokości
• przy dużej liczbie połączeń na wkręty przyda się wkrętarka z końcówkami krzyżowymi lub sześciokątnymi.

Do niezbędnych pomiarów wykorzystamy zwijaną miarę, długą poziomnicę bądź tzw. wąż wodny, a także sznur murarski i szpilki mocujące. Prace ziemne i betoniarskie wymagać będą użycia szpadla, taczki, zaś ubicie warstwy podkładowej umożliwi wypożyczona zagęszczarka. Jeśli nie mamy małej betoniarki, niewielką ilość betonu możemy przygotować, mieszając składniki ręcznie, np. w taczce.

Krok 3. Wybieramy konstrukcję i wytyczamy obrys.

Konstrukcja nośna tarasu, szczególnie jej posadowienie na gruncie, zależeć będzie od wysokości tarasu nad otaczającym dom terenem. Poziom nawierzchni powinien znaleźć się nie wyżej niż poziom podłogi w przylegającym do niego pomieszczeniu. Przy wyniesieniu podłogi ponad terenem do ok. 20 cm – taras drewniany układamy na legarach bezpośrednio na utwardzonym podłożu , a przy większej wysokości szykujemy ruszt nośny, oparty na betonowych słupkach lub bloczkach

Właściwe prace należy rozpocząć od wykonania obrysu powstającego tarasu i wskazania charakterystycznych punktów jego konstrukcji. Jak duży powinien być? Jaki rozstaw legarów zaplanować? Na te pytania trzeba znaleźć odpowiedź jeszcze przed przystąpieniem do pomiarów, najlepiej poprzez wykonanie profesjonalnego projektu

Krok 4. Roboty ziemne

W wytyczonym obszarze pod budowę tarasu musimy usunąć warstwę roślinną gleby na głębokość 15-30 cm. Na podłożu piaszczystym oraz w przypadku oparcia konstrukcji na słupkach, głębokość wykopu może być mniejsza. Grunt wybieramy możliwe równomierną grubością, wstępnie wyrównując dno i ustalając wymagany poziom. Jeśli gleba jest gliniasta i ulega okresowemu nawodnieniu, na dnie wykopu warto ułożyć geowłókninę, chroniącą przed mieszaniem się podłoża z kruszywem nasypowym.

Dołki pod słupki robimy w rozstawie nie większym niż 1,2 × 1,2 m, i głębokości ok. 30 cm na gruntach niewysadzinowych (to grunty, które po zamarznięciu nie zwiększają swojej objętości, dzięki czemu budowane na nich obiekty są bezpieczne, nawet gdy mają płytko fundament) lub ok. 90 cm na pozostałych.

Krok 5. Słupki fundamentowe

Słupki pod konstrukcję tarasu najłatwiej będzie utworzyć, wykorzystując tzw. szalunek tracony w postaci kartonowej rury o średnicy 25-30 cm. Przycinamy ją na wymaganą długość.  Oczywiście, szalunek możemy zrobić też ze zbitych desek czy płyt, który po zabetonowaniu rozbierzemy.

Krok 6. Płyty na powierzchni

Przy oparciu podłogi tarasu na płycie wykop wypełniamy piaskiem lub kruszywem budowlanym, który trzeba zagęścić wibratorem powierzchniowym. Na gruncie niestabilnym, gliniastym, wierzchnią warstwę podsypki warto zmieszać z cementem i zagęścić – tworząc stabilny podkład pod płyty. Utwardzona powierzchnia powinna mieć niewielki 1,5%-2% spadek na zewnątrz (od ściany domu), co umożliwi samoczynny spływ wody opadowej.

Poziom podłoża ustalamy zależnie od grubości płyt, na których oparte będą legary.

Rozmieszczenie podparcia musi umożliwić rozstawienie legarów co 40 – 50 cm i oparcie ich w podobnych odstępach. Wierzch płyt trzeba wstępnie wypoziomować.

Należy zawsze unikać bezpośredniego kontaktu legarów z podłożem typu ziemia, płyty betonowe itp. umieszczając pomiędzy nimi warstwę izolacyjną (np. podkładki wykonane z granulatu gumowego). Gumowe podkładki trwale chronią leżące drewno przed przenikaniem wilgoci. Jednocześnie pomagają skompensować małe nierówności. Dzięki podkładkom woda może optymalnie spływać

Krok 7. Ruszt krzyżowy na słupkach

Konstrukcja nośna tarasu oparta na słupkach wymaga utworzenia rusztu krzyżowego, składającego się z belek i prostopadle mocowanych do nich legarów. Przy rozstawie słupków 1 × 1-1,2 × 1,2 m i przy przeciętnym obciążeniu użytkowym tarasu przekroje elementów konstrukcyjnych z drewna sosnowego nie mogą być mniejsze niż 8 × 10 cm dla belek i 4,5 × 6 cm dla legarów.

Układ rusztu dostosowujemy do pożądanego przebiegu desek pokrycia – najczęściej osadzamy je równolegle do drzwi tarasowych, zatem w tym samym kierunku kładziemy belki nośne. Standardowo legary rozmieszczamy co 40 cm, aby nie uginały się pod ciężarem konstrukcji, a w razie konieczności ich zagęszczenia wstawiamy dodatkowe, oparte na dwóch sąsiadujących belkach. Zazwyczaj stosuje się legary o wymiarach 45 mm x 70 mm. Legary powinny być wykonane z drewna o podobnych parametrach wytrzymałościowych co deski tarasowe. Odizolowanie legarów od wilgoci atmosferycznej zwiększa ich żywotność.

Krok 8. Mocowanie konstrukcji

Montaż rusztu krzyżowego na słupkach rozpoczynamy od przyczepienia uchwytów i wypoziomowania belek. W obejmy zabetonowane wystarczy wstawić belki i korygując ich wysokość drewnianymi podkładkami, ustalić ich poziome położenie. Skrajne belki posłużą jako baza do rozciągnięcia sznura, którym wyznaczymy lokalizację pozostałych podpór. Jeśli na słupkach nie ma zabetonowanych wcześniej obejm, mocujemy uchwyty, przykręcane za pomocą kołków rozporowych i śrub. Wykorzystujemy wtedy tymczasowe podpory montażowe do ustawienia najpierw belek, a następnie łączymy je z obejmami, które przykręcamy do słupków.

Na zamocowanych belkach długimi wkrętami przytwierdzamy legary, w rozstawieniu zwykle 40 cm, ale nie większym niż 50 cm. Jeśli taras będzie spoczywać na podłożu płytowym, mocowane do niego legary osadza się poprzez podkładki izolujące przed wnikaniem wilgoci (z gumy, z pasków papy) za pomocą kołków rozporowych do szybkiego montażu.

Legary, niezależnie od ich mocowania na belkach czy podłożu, muszą wyznaczać równą płaszczyznę z 1,5%-2% nachyleniem na zewnątrz tarasu.

Spadek ten łatwiej uzyskać stosując specjalne wsporniki pod legary, które  umożliwiają bezpośrednie ułożenie tarasu drewnianego na podłożu z możliwością regulacji wysokości. Wsporniki można ustawiać również bezpośrednio na ubitym żwirze.

Każda konstrukcja montowana na zewnątrz powinna być chroniona przed opadem atmosferycznym. Najskuteczniejszym i zarazem ekonomicznym rozwiązaniem jest dedykowana taśma wykonana z kauczuku komórkowego. Taśma jest samoprzylepna, co ułatwia i skraca proces jej montażu.

Krok 9. Przykręcanie desek

Zgodnie z regułami rzemiosła każda deska tarasowa powinna być przymocowana do legara za pomocą dwóch nierdzewnych wkrętów z zachowaniem odstępów od krawędzi przy wkręcaniu. W przypadku deski z szerokim ryflem wkręcać należy zawsze na powierzchni ryfla.

Przyjmuje się odstęp od krawędzi desek przy wkręcaniu:

• krawędź boczna deski: 2 cm
• krawędź czołowa deski: min. 4 cm

Właściwa długość wkręta zależy od grubości deski tarasowej i konstrukcji tarasowej. 

Standardowo oblicza się: długość wkręta = 2,5 x grubość deski tarasowej.

Stal nierdzewna jest koniecznością przy montażu tarasów drewnianych. Rodzaj drewna i miejsce budowy określa, który rodzaj stali nierdzewnej jest najbardziej odpowiedni. Chodzi o specyficzną odporność na korozję na skutek agresywnych żywic i warunków atmosferycznych. Agresywną substancją może być naturalny kwas garbnikowy , który znajduje się na przykład w dębie, czy egzotycznym bangkirai. Drewno zawierające garbniki wymaga co najmniej stali nierdzewnej A2.

Zwykłe ocynkowane wkręty szybko pokryją się rdzą, a przy kontakcie z drewnem egzotycznym wokół nich mogą pojawić się nieestetyczne plamy i przebarwienia.

Desek nie układa się na styk, lecz pozostawia kilkumilimetrową  szczelinę, co zapobiegnie deformacji pokrycia na skutek pęcznienia i kurczenia się drewna. Suche w lecie drewno nabiera wiosną i jesienią wilgoci i pęcznieje. W zależności od stopnia zawilgocenia i właściwości drewna, deski mogą rozszerzyć się nawet o 2-3 mm. Jeżeli odstępy między nimi są zbyt małe, to woda nie może spływać. Stosując krzyżyki dystansowe, ułatwimy sobie ustalenie równych odległości między deskami.

Przy standardowej szerokości deski 145 mm należy wybrać odstęp 6 mm.

Przy wąskich deskach z drewna egzotycznego (szerokość 110 mm) wystarczy zachowanie odstępu 4 mm.

Krok 10. Konserwacja

Przed ułożeniem konstrukcji wszystkie elementy drewniane powinno się całościowo zaimpregnować i uzupełnić impregnat w miejscach ich przycinania czy strugania. Po zmontowaniu konstrukcji można ją też pokryć impregnatem oleistym metodą natryskową. Drewno egzotyczne jest znacznie bardziej odporne na warunki atmosferyczne, zagrzybienie czy porażenie przez owady  – konstrukcji takiej nie trzeba dodatkowo zabezpieczać.

Pokrycie tarasu drewnianego  – wymaga systematycznej konserwacji, zapewniającej zachowanie estetycznego wyglądu.

Deski z drewna drzew iglastych pokrywa się impregnatem barwiącym i lakierem. Malowanie, które daje nienaturalny wygląd pokrycia, szybko ulega zniszczeniu i wiąże się z koniecznością odnowienia całej powierzchni. Popularnym sposobem wykończenia desek tarasowych – zwłaszcza z drewna egzotycznego – jest olejowanie, które powinno się ponawiać przynajmniej raz w roku.